अंतर्गत प्रदूषणाने वाढतोय दमा Increasing internal pollution causes asthma

pollution causes asthma

             जागतिक आरोग्य संघटनेनुसार हवा प्रदूषणाच्या बाबतीत भारत जगातील प्रमुख राष्ट्रांपैकी एक आहे. जगातील सर्वाधिक 20 प्रदूषित शहरापैकी 13 शहरे एकट्या भारतातच आहे. देशातील वाढत्या प्रदूषणाच्या पातळीमुळे फुफुसांचे आणि श्वसनासंबंधीचे आजार यामुळे होणाऱ्या मृत्यूंच्या संख्येत वाढ झाली आहे. नुकत्याच झालेल्या अभ्यासानुसार भारतामध्ये हवेची गुणवत्ता खूप खराब झाल्याने आढळून आले आहे. त्यामदे धूळ,  धुळीकणांचे प्रमाण खूप अधिक असते. 91 टक्के लोक याला अंतर्गत वायु प्रदूषणाचे मुख्य कारण मानतात. घरे, कार्यालय यांच्यातील अंतर्गत वायुप्रदूषण धोक्याच्या पातळीपर्यंत पोहोचले आहे. त्यामुळे अस्थमाच्या समस्येत वाढ झाली आहे. हवेमध्ये असणारे परागकण आणि धोकादायक पदार्थांमध्ये अस्थमाला प्रोत्साहन देण्याची क्षमता असते.

               बहुतांश लोक बाहेरच्या प्रदूषित हवेच्या संपर्कात येण्यापासून बचाव करण्यासाठी घरात किंवा कार्यालयात राहणे पसंत करतात. घराच्या चार भिंतीत आपण सुरक्षित राहू असे त्यांना वाटते मात्र घरातलेच हवा बाहेरच्या हवेपेक्षा 10 पटीने अधिक प्रदूषित आहे.

              अमेरिकेतील पर्यावरण सुरक्षा संस्थेनुसार एखादी व्यक्ती सरासरी 90 टक्के वेळ बंद दरवाजामागे घालवते. मग ते कार्यालय असो किंवा घर त्यामुळे अंतर्गत हवाही आरोग्याबाबत महत्त्वाची भूमिका निभावते. गुणवत्तापूर्ण हवा लहान मुले, ज्येष्ठ नागरिक किंवा अशक्त लोकांसाठी योग्य आहे. दुर्देवाने आपल्याकडे आहाराची काळजी ज्याप्रमाणे घेतली जाते त्या प्रमाणात आपण ज्या हवेत श्वसन करतो तिच्या गुणवत्तेविषयी फारशी जागरुकता दिसून येत नाही.

            अंतर्गत वायुप्रदूषणात पाळीव प्राण्यांचा असणारा धोका ही शामील आहे. ज्या लोकांना पाळीव प्राण्यांचे वावडे किंवा ऍलर्जी असते त्यांच्या श्वसनाला त्रास होऊ शकतो. प्राण्याच्या संपर्कात आल्यानंतर काही वेळाने या व्यक्तींना खोकला येणे, दम लागणे, गरगरणे आदी त्रास होऊ शकतात. अनेकदा ऍलर्जी खूप जास्त होत असेल तर लोकांचा चेहरा गळा आणि छातीवर मुरमे येवू लागतात. यातून हिस्टेमिन नावाचे द्रव्य बाहेर पडत असल्याने अस्थमाच्या रुग्णांची अवस्था अधिक गंभीर होऊ शकते.

ही समस्या कशामुळे वाढते ?
               धुलीत तंतुमय पदार्थ, माती, जिवाणू, बुरशी, धूलिकण कीटकनाशके, त्वचेचे कण आधी पाच हजाराहून अधिक गोष्टी असतात. धूलिकणांमध्ये सूक्ष्मजीव असतात आणि घरामध्ये धुळ असण्याचे ते एक प्रमुख कारण आहे. हे सूक्ष्मजीव कोंदट जागेत तसेच चटई, उशी, चादर, पडद्यांची आच्छादने गादीवरील सादर कपडे भरलेले फर्निचर खेळणी यांच्यात असतात त्यांच्यावर नियंत्रण ठेवणे कठिण असते.
             पशुपक्षांच्या त्वचेचे तुकडे, मुत्र आणि लाळ हेदेखील अस्थमाला पूरक असतात. मांजरी, कुत्रे आणि उंदीर यांच्यामुळे अस्थमाचा त्रास होऊ शकतो.

              कवकवर्गीय बुरशी पशु झाडे यांच्यामध्ये आढळते. दमट आणि कोमट अशा वातावरणात ही बुरशी वाढण्यास वाव असतो. कवक वर्गीय बुरशी नैसर्गिकरित्या तयार होते आणि ती अंतर्गत आणि बहिर्गत दोन्ही दोन्ही वातावरणात आढळून येते. काही बुरशी विषारीही असतात . त्यामुळे आरोग्य विषयी संभाव्य जोखीम लक्षात घेऊन ते हाताळले पाहिजे.

             काही सामान्य परागकणांचा ही अनेकांना ऍलर्जी असते. गवत, पाईन झाडांचे परागकण सामील असतात. परागकण दरवाजा, खिडक्या आणि घराच्या मोकळ्या भागात प्रवेश करू शकतात. बाष्पीभवन होऊ शकणारे सेंद्रिय संयुगे, गॅस प्रदूषक, रसायने त्यांचे वाफेत रूपांतर होऊ शकते.

           बंद खोलीतील हवा प्रदूषण करणाऱ्या घटकांमुळे अस्थमाचा त्रास वाढू शकतो किंवा  अस्थमा होण्यासही ही कारणीभूत ठरतात ही सर्व कारणे संपूर्ण पणे दूर करणे अशक्य आहेत, पण तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली घेतलेली इनहेलेशन थेरेपी आपल्याला अस्थमाच्या हल्ल्यापासून सुटका मिळवून देऊ शकते.

              घरांतर्गत वाढत्या प्रदूषणाची समस्या समजून घेऊन त्या विरोधातील इनहेलेशन थेरीपीने अस्थमा बरा करण्यासाठी वेळेवर उपचार केल्यास अस्थमाचा मुकाबला करता येतो.